Bồi thường chi phí đào tạo khi không làm việc theo thời hạn đã cam kết

Bạn vừa được công ty đào tạo toàn bộ kiến thức chuyên môn, nhưng sau khi hoàn thành kỳ học, bạn quyết định rời đi trước thời hạn cam kết. Câu hỏi thường gặp là: công ty có thể đòi tiền bồi thường không? Dưới đây mình sẽ giải thích theo pháp luật Việt Nam, giúp bạn hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình.

Nội dung chính

Điều kiện để công ty yêu cầu bồi thường

Để có thể đòi tiền, công ty phải đáp ứng một vài điều kiện cơ bản:

Hợp đồng ghi rõ cam kết: Trong hợp đồng lao động hoặc một văn bản riêng biệt, bạn và công ty đã ghi rõ rằng sau khi hoàn thành đào tạo, bạn sẽ làm việc tại công ty ít nhất 5 năm.
Chi phí đào tạo thực tế: Công ty đã chi trả tiền học, vé máy bay, chi phí lưu trú, v.v. và có tài liệu chứng minh số tiền đã bỏ ra.
Vi phạm cam kết: Bạn rời công ty trước khi hết thời hạn, không có lý do chính đáng (như thỏa thuận hủy, vắng mặt hợp lý, bệnh tật được công ty chấp nhận).

Chỉ khi ba điều trên đồng thời được đáp ứng, công ty mới có thể yêu cầu bồi thường.

Quy định pháp luật áp dụng

Điều 115 và 116 của Luật Lao động 2019 quy định:

Điều 115: Khi một người lao động thực hiện một công việc đào tạo, công ty có thể yêu cầu người lao động thực hiện một thời hạn làm việc nhất định sau khi hoàn thành. Thời hạn này phải được ghi rõ trong hợp đồng.

Điều 116: Nếu người lao động vi phạm cam kết làm việc, công ty có quyền yêu cầu bồi thường chi phí đào tạo, nhưng số tiền bồi thường không vượt quá chi phí thực tế đã chi ra.

Điều này có nghĩa là công ty không thể đòi “tối đa 5 năm” hay bất kỳ khoản tiền nào lớn hơn chi phí đã bỏ ra. Nếu chi phí đào tạo là 5.000 USD và chi phí đi lại là 1.000 USD, công ty chỉ có thể yêu cầu bồi thường tối đa 6.000 USD.

Ví dụ thực tế

Với anh Minh: Anh Minh được công ty XYZ đào tạo chuyên môn tại nước ngoài trong 1 năm (01/04/2019 – 31/03/2020). Hợp đồng ghi rõ anh sẽ làm việc tại công ty ít nhất 5 năm sau khi hoàn thành. Khi anh muốn nghỉ vào 15/02/2021, công ty yêu cầu anh trả lại 5.000 USD chi phí đào tạo và 1.000 USD chi phí đi lại.

Do anh Minh đã vi phạm cam kết, công ty có quyền yêu cầu bồi thường. Tuy nhiên, anh Minh không thể bị trừ lương hay bị kiện vì công ty phải chứng minh chi phí thực tế đã chi ra và rằng anh Minh đã rời công ty trước thời hạn.

Quy trình khi công ty yêu cầu bồi thường

1. Nhận thư yêu cầu: Bạn sẽ nhận được thư hoặc email ghi rõ số tiền cần bồi thường và lý do.

2. Kiểm tra hợp đồng: Xem lại hợp đồng lao động hoặc văn bản cam kết để xác nhận thời hạn làm việc.

3. Thương lượng: Nếu bạn không đồng ý với số tiền, hãy đàm phán với công ty. Bạn có thể đề nghị giảm bớt hoặc tạm hoãn trả.

4. Trả tiền hoặc khởi kiện: Nếu không đạt thỏa thuận, bạn có thể trả tiền theo thỏa thuận hoặc quyết định khởi kiện tại Tòa án Nhân dân.

Khuyến nghị khi ký hợp đồng đào tạo

Hãy chắc chắn rằng thời hạn làm việc sau đào tạo được ghi rõ, cụ thể và có thể tính toán được.
Yêu cầu công ty cung cấp bảng chi tiết chi phí đào tạo (học phí, vé máy bay, chi phí lưu trú).
Nếu có bất kỳ điều kiện nào đặc biệt (như có thể hủy bỏ nếu bạn có lý do chính đáng), hãy ghi rõ trong hợp đồng.
Luôn lưu giữ bản sao của hợp đồng và các tài liệu liên quan.

Pháp luật bảo vệ người lao động

Luật lao động không cho phép công ty đòi bồi thường vượt quá chi phí thực tế. Nếu công ty yêu cầu số tiền lớn hơn chi phí đã chi ra, bạn có quyền khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình. Đừng ngại tìm kiếm sự tư vấn pháp lý nếu gặp khó khăn.

Hy vọng bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn về quyền và nghĩa vụ khi bị yêu cầu bồi thường chi phí đào tạo. Nếu còn thắc mắc, hãy liên hệ với các chuyên gia luật để được giải đáp chi tiết.