Người sử dụng lao động có được giữ bằng gốc của người lao động?
Chào bạn, hôm nay mình sẽ giải thích một vấn đề mà nhiều người lao động quan tâm: khi mới vào làm, công ty thường yêu cầu bạn nộp bằng gốc (điểm danh, bằng cấp, hợp đồng, giấy khám sức khỏe). Bạn có thể lo lắng rằng công ty sẽ giữ lại những tài liệu này. Đừng lo, mình sẽ nói rõ luật hiện hành và quyền của bạn.
Nội dung chính
1. Điều luật quy định gì?
Theo Luật Lao động 2019 (được sửa đổi 2022), những quy định chính liên quan là:
- Điều 73: Người lao động có quyền được công ty bảo mật thông tin cá nhân và tài liệu liên quan.
- Điều 77: Mỗi bên trong hợp đồng lao động có trách nhiệm giữ gìn tài liệu liên quan tới hợp đồng.
- Điều 85: Người lao động có quyền nhận lại bản sao các tài liệu sau khi công ty không còn sử dụng.
Điều này có nghĩa là: công ty có thể yêu cầu bạn nộp bằng gốc để xác thực, nhưng khi không còn cần dùng, họ phải trả lại hoặc cho bạn bản sao.
2. Khi nào công ty được giữ lại bằng gốc?
Công ty chỉ có thể giữ lại tài liệu trong thời gian thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Thẩm định năng lực lao động (điểm danh, bằng cấp).
- Kiểm tra sức khỏe, điều kiện làm việc.
- Thực hiện các thủ tục pháp lý, thuế, bảo hiểm liên quan.
Thời gian này không được vượt quá 30 ngày kể từ khi bạn nộp tài liệu, trừ trường hợp đặc biệt (ví dụ: bạn làm việc trong lĩnh vực bảo mật cao).
3. Bạn cần làm gì khi công ty không trả lại bằng gốc?
Hãy thực hiện các bước sau:
- Gửi yêu cầu bằng văn bản: Gửi thư hoặc email cho bộ phận nhân sự, ghi rõ tên, ngày nhận, và yêu cầu trả lại tài liệu.
- Ghi lại thời gian, nơi nhận và giao: Nếu công ty đồng ý trả lại, hãy ghi nhận ngày giờ và ký nhận.
- Gửi tờ khai khiếu nại: Nếu công ty vẫn không trả lại, bạn có thể khiếu nại tới Cục Lao động hoặc Nộp đơn khởi kiện tại tòa án.
Trong mọi trường hợp, bạn có quyền giữ bản sao của tài liệu mà công ty giữ lại. Nếu công ty không cho bạn bản sao, bạn cũng có thể tự sao chép (bằng cử chỉ hoặc điện tử) trước khi công ty yêu cầu giữ.
4. Ví dụ thực tế
Trường hợp 1: Bạn mới vào làm tại một công ty sản xuất. Họ yêu cầu bạn nộp bằng cấp và hợp đồng lao động gốc. Bạn nộp vào ngày 1/8. Sau 15 ngày, công ty trả lại bản gốc và cung cấp bản sao. Bạn giữ bản gốc trong tài liệu cá nhân.
Trường hợp 2: Bạn làm việc tại một công ty IT. Họ giữ lại bằng cấp gốc để kiểm tra chứng chỉ kỹ thuật. Sau 45 ngày, bạn vẫn chưa nhận lại. Bạn gửi thư yêu cầu và khi công ty vẫn giữ lại, bạn nộp đơn khiếu nại. Cục Lao động quyết định rằng công ty phải trả lại trong 7 ngày.
5. Tóm tắt nhanh các quyền của bạn
| Quyền | Thực hiện |
|---|---|
| Nhận lại bằng gốc | Trong 30 ngày hoặc khi công ty không còn cần dùng. |
| Nhận bản sao | Ngay khi yêu cầu, hoặc khi công ty giữ lại. |
| Kháng cáo khi công ty giữ lại vô lý | Gửi khiếu nại tới Cục Lao động hoặc khởi kiện. |
Như vậy, bạn không cần lo lắng quá. Nếu công ty giữ lại bằng gốc, họ phải trả lại hoặc cho bạn bản sao. Nếu không, bạn có quyền khiếu nại và bảo vệ quyền lợi của mình.
Hy vọng những thông tin này giúp bạn hiểu rõ hơn về quyền lợi của mình khi làm việc. Nếu còn thắc mắc, cứ thoải mái hỏi nhé!
