Nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh?

Bạn đang muốn mở một cửa hàng, một quán cà phê hoặc một công ty tư vấn nhưng chưa biết nên đăng ký hộ kinh doanh hay thành lập công ty ? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hai hình thức này, so sánh ưu – nhược điểm, và chỉ dẫn các bước đăng ký dễ dàng.

Nội dung chính

1. Khái niệm hộ kinh doanh

Hộ kinh doanh là đơn thể pháp mà người kinh doanh có thể tự mình quản lý và chịu trách nhiệm tài chính. Bạn không cần phải có đối tác hay cổ đông.

Quyền sở hữu: Bạn là chủ sở hữu duy nhất, có toàn quyền quyết định.
Trách nhiệm: Trách nhiệm là tài sản của hộ kinh doanh, tức tài sản cá nhân của bạn.
Thuế: Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) từ 5%–10% (tùy theo mức thu nhập).
Quy mô: Thích hợp cho doanh nghiệp nhỏ, cá nhân, hoặc những người mới bắt đầu.

Ví dụ thực tế: “Cà phê Sáng” do anh Nguyễn quản lý 100% kinh doanh, không có đối tác. Anh Nguyễn quyết định mở thêm một chi nhánh khi doanh thu tăng, không cần xin ý kiến người khác.

2. Khái niệm công ty

Đây là đơn thể pháp có thể có một hoặc nhiều cổ đông. Công ty có thể là công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH), công ty cổ phần (CP), hay công ty hợp danh.

Quyền sở hữu: Phân chia giữa các cổ đông hoặc thành viên.
Trách nhiệm: Chỉ giới hạn trong vốn góp (đối với TNHH) hoặc cổ phần (đối với CP).
Thuế: Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) 20% (hoặc 10% nếu doanh thu ≤ 10 tỷ đồng). Có thể áp dụng giảm 10% cho doanh nghiệp nhỏ.
Quy mô: Phù hợp với doanh nghiệp đang phát triển, cần huy động vốn, hoặc muốn mở rộng thị trường.

Ví dụ thực tế: “Shop ABC” là công ty TNHH 2 thành viên. Hai thành viên góp vốn 50% – 50%, chia lợi nhuận theo tỉ lệ góp vốn. Khi cần mở thêm chi nhánh, họ có thể mời thêm nhà đầu tư mới mà không cần thay đổi cấu trúc pháp lý.

3. Khi nào nên chọn hộ kinh doanh?

Hộ kinh doanh là lựa chọn tối ưu khi:

Doanh nghiệp mới bắt đầu, quy mô nhỏ, không cần vốn lớn.
Bạn muốn kiểm soát hoàn toàn mọi quyết định.
Thu nhập dự kiến không vượt quá 5 tỷ đồng/ năm.
Không cần mở rộng quy mô trong thời gian sớm.

4. Khi nào nên chọn công ty?

Bạn nên thành lập công ty khi:

Đã có đối tác, cổ đông hoặc cần huy động vốn từ bên ngoài.
Mục tiêu mở rộng, mở chi nhánh, hoặc xuất khẩu.
Doanh thu dự kiến lớn hơn 5 tỷ đồng/ năm.
Muốn giảm rủi ro tài chính, trách nhiệm chỉ giới hạn trong vốn góp.

5. Quy trình đăng ký kinh doanh

Buổi	Hoạt động	Thời gian ước tính
1	Chọn tên doanh nghiệp, kiểm tra trùng lặp	1 ngày
2	Chuẩn bị hồ sơ: giấy tờ tùy thân, quyết định thành lập, điều lệ (đối với công ty)	1-3 ngày
3	Nộp hồ sơ tại Phòng Đăng ký kinh doanh (hoặc online)	1 ngày
4	Nhận giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh	3-5 ngày
5	Đăng ký mã số thuế, tài khoản ngân hàng	1-2 ngày

6. Lưu ý khi chuyển đổi giữa hộ kinh doanh và công ty

Đôi khi doanh nghiệp muốn thay đổi hình thức pháp lý để phù hợp với mục tiêu phát triển. Khi chuyển đổi:

Hộ kinh doanh → Công ty: Bạn cần đóng góp vốn, lập điều lệ, và đăng ký lại với cơ quan đăng ký kinh doanh.
Công ty → Hộ kinh doanh: Cần rút vốn góp, chấm dứt hợp đồng với các thành viên, và nộp hồ sơ chấm dứt đăng ký công ty.

Chuyển đổi thường mất từ 2–4 tuần và có thể cần tư vấn pháp lý để tránh rủi ro pháp lý.

Hy vọng bài viết giúp bạn có quyết định đúng đắn cho doanh nghiệp của mình. Nếu cần hỗ trợ thêm, bạn có thể tìm kiếm dịch vụ đăng ký kinh doanh trọn gói từ các công ty tư vấn uy tín để được hướng dẫn miễn phí.