Cháu ngoại có được hưởng thừa kế không?
Thừa kế là quyền của những người được pháp luật xác định để nhận tài sản của người đã qua đời. Ở Việt Nam, quyền này được quy định rõ trong Bộ luật Dân sự 2015. Ở đây mình sẽ giải thích một cách dễ hiểu, tránh những thuật ngữ khó, và kèm ví dụ thực tế để bạn hình dung rõ hơn.
Nội dung chính
1. Ai là người được hưởng thừa kế theo luật?
Theo Luật định, khi không có di chúc, tài sản sẽ được chia cho những người trong hạng mục thừa kế theo luật như sau:
- Cha mẹ, con cái, ông bà, bà con – các thành viên trong 4 bậc đầu tiên.
- Vợ hoặc chồng – người đang sống cùng lúc khi người mất.
- Người nuôi, người được nuôi – nếu đã được pháp luật công nhận.
Như vậy, cháu ngoại (con của anh chị em của cha mẹ) không nằm trong hạng mục này. Nếu không có di chúc, họ không tự động được nhận tài sản.
2. Khi có di chúc – “bạn tự quyết”
Di chúc là bản ghi nhớ ý chí của người đã qua đời. Nếu ông bà viết di chúc và ghi rõ rằng “tôi để lại 30% tài sản cho cháu ngoại X”, thì cháu ngoại X sẽ được nhận phần đó.
Điều kiện để di chúc có hiệu lực:
- Được viết bằng chữ hoặc ghi âm.
- Được điền vào tài liệu chính thức (có thể là giấy tờ, sổ tay, hoặc bản ký tên).
- Được đăng ký tại cơ quan công chứng hoặc công an (đối với di chúc bằng chữ).
- Phải có chứng thực bằng chữ ký và được chứng kiến bởi ít nhất 2 người (đối với di chúc bằng chữ).
Ví dụ thực tế: Ông Lê, 68 tuổi, viết di chúc để lại 50% tài sản cho con trai và 30% cho cháu ngoại của anh ta. Khi ông Lê qua đời, người nhận tài sản sẽ là con trai và cháu ngoại, theo đúng nội dung di chúc.
3. Khi không có di chúc – “luật định” lên tiếng
Nếu ông bà không viết di chúc, tài sản sẽ được chia theo bảng chia theo luật định. Dưới đây là một bảng mẫu để bạn hình dung:
| Bậc quan hệ | Phần chia | Ví dụ |
|---|---|---|
| Cha mẹ, con cái, ông bà, bà con | 1/3 | Cha mẹ nhận 1/3, con cái nhận 2/3. |
| Vợ/chồng | 1/2 | Vợ nhận 1/2, còn lại chia với con. |
| Người nuôi, người được nuôi | 1/3 | Người nuôi nhận 1/3. |
| Cháu ngoại | 0 | Không được nhận. |
Như vậy, nếu không có di chúc, cháu ngoại sẽ không được nhận bất kỳ phần nào trong tài sản của ông bà.
4. Những lưu ý quan trọng khi thừa kế
- Kiểm tra di chúc – nếu có, hãy đọc kỹ để biết mình có được nhận gì.
- Chứng thực tài sản – tài sản cần được xác định rõ ràng (bất động sản, tài khoản ngân hàng, chứng khoán).
- Giải quyết tranh chấp – nếu có tranh chấp, bạn có thể nộp đơn khởi kiện tại tòa án thẩm định tài sản.
- Định hướng tài chính – nếu bạn là người nhận tài sản, nên tìm kiếm tư vấn từ luật sư và kế toán để quản lý tài sản hợp pháp.
Vậy kết luận: Cháu ngoại chỉ được hưởng thừa kế khi ông bà ghi rõ trong di chúc. Nếu không có di chúc, họ không tự động nhận tài sản theo luật định.
