Cách hạch toán thuế tiêu thụ đặc biệt
Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) là loại thuế được áp dụng cho một số hàng hóa và dịch vụ đặc biệt như thuốc lá, rượu, xe hơi… Khi bán hoặc mua hàng này, doanh nghiệp phải ghi sổ theo quy định của Bộ TK 333. Dưới đây mình sẽ giải thích cách hạch toán một cách đơn giản, dễ hiểu.
Nội dung chính
1. Tài khoản cần dùng
Trong sổ kế toán, TTĐB được ghi vào hai nhóm tài khoản: phải nộp (chi phí) và phải thu (thu). Cụ thể:
- Thuế TTĐB phải nộp: 121 – ghi nhận khi bán hàng, doanh nghiệp phải nộp cho nhà nước.
- Thuế TTĐB phải thu: 122 – ghi nhận khi mua hàng, doanh nghiệp có thể thu hồi lại.
- Thuế TTĐB đã nộp: 223 – khi đã thanh toán cho nhà nước.
- Thuế TTĐB đã thu: 224 – khi đã thu hồi lại từ ngân sách.
2. Nguyên tắc hạch toán
Nguyên tắc chính khi hạch toán TTĐB:
- Ghi nhận ngay khi giao dịch: Không chờ đến khi thanh toán cuối cùng, mà ghi sổ ngay khi có giao dịch mua bán.
- Phân biệt thuế phải nộp và phải thu: Khi bán, bạn ghi nợ Thuế TTĐB phải nộp; khi mua, ghi nợ Thuế TTĐB phải thu.
- Khấu trừ (nếu có): Nếu doanh nghiệp được khấu trừ TTĐB, bạn ghi có Thuế TTĐB đã thu để giảm số tiền phải nộp.
- Hạch toán theo giá gốc: Thuế tính trên giá bán hoặc giá mua chưa bao gồm TTĐB.
3. Cách thực hiện hạch toán
Để dễ hình dung, mình sẽ đưa ra một ví dụ thực tế: Công ty A bán 1.000 chai bia, giá bán chưa TTĐB là 5.000 đồng/chai, TTĐB 5%.
Ví dụ thực tế: 1.000 chai × 5.000 đồng = 5.000.000 đồng. TTĐB = 5% × 5.000.000 = 250.000 đồng.
Ghi sổ:
- Ghi nhận doanh thu bán hàng:
- Thu nhập: 112 – Doanh thu bán hàng (nợ)
- Thuế TTĐB phải nộp: 121 – Thuế TTĐB phải nộp (nợ)
- Thuế GTGT (nếu có): 113 – Thuế GTGT (nợ)
- Tiền thu được: 111 – Tiền mặt/tiền gửi ngân hàng (có)
- Ghi nhận khi thanh toán TTĐB:
- Thuế TTĐB phải nộp: 121 (có)
- Thuế TTĐB đã nộp: 223 (nợ)
- Tiền thanh toán: 111 (có)
| Bước | Hoạt động | Thời gian |
|---|---|---|
| 1 | Ghi nhận doanh thu bán hàng | Ngay khi bán |
| 2 | Ghi nhận TTĐB phải nộp | Ngay khi bán |
| 3 | Thanh toán TTĐB cho nhà nước | Trong kỳ |
| 4 | Ghi nhận TTĐB đã nộp | Ngay khi thanh toán |
Trong trường hợp mua hàng, quy trình ngược lại: ghi nợ 122 – Thuế TTĐB phải thu, sau khi nhận lại thuế, ghi có 224 – Thuế TTĐB đã thu và giảm số tiền phải nộp.
4. Ghi chú quan trọng
• Khi TTĐB được khấu trừ, doanh nghiệp có thể giảm số tiền phải nộp nhưng vẫn phải ghi sổ đúng tài khoản.
• TTĐB và thuế GTGT phải được ghi sổ riêng biệt, tránh nhầm lẫn.
• Đối với các doanh nghiệp nhỏ, có thể lựa chọn cách ghi sổ đơn giản nhưng vẫn phải tuân thủ quy định pháp luật.
Vậy là mình đã trình bày cách hạch toán TTĐB theo cách dễ hiểu nhất. Nếu bạn còn thắc mắc nào, cứ hỏi mình – mình luôn sẵn sàng giúp bạn giải quyết.
