Quy định của pháp luật về căn cước công dân
Đây là giấy tờ căn bản nhất mà mỗi công dân Việt Nam cần nắm rõ. Việc hiểu đúng quy định giúp bạn tránh rắc rối khi làm thủ tục, khi làm việc, hay khi gặp cảnh sát.
Nội dung chính
1. Căn cước công dân là gì?
Căn cước công dân là giấy xác nhận danh tính, nơi ghi đầy đủ thông tin về tên, ngày sinh, địa chỉ, giới tính và mã số cá nhân. Nó thay thế cho chứng minh nhân dân từ năm 2019.
- Điểm 1: Là tài liệu pháp lý, có giá trị pháp lý cao.
- Điểm 2: Được cấp bởi cơ quan đăng ký hộ khẩu thường trú.
- Điểm 3: Ghi nhận thông tin cá nhân, có mã số duy nhất.
Ví dụ thực tế: Khi Nguyễn Văn A đi đăng ký làm bảo hiểm, ngân hàng yêu cầu xuất trình căn cước công dân để xác minh danh tính.
2. Ai được cấp căn cước công dân?
Người dân Việt Nam sinh ra, sống thường trú tại Việt Nam, dưới 18 tuổi hoặc đã tròn 18 tuổi. Đối với người ngoại quốc, phải có giấy tờ hợp lệ.
- Chứng minh nhân dân hoặc giấy khai sinh (đối với trẻ dưới 18 tuổi).
- Đăng ký tại phòng Đăng ký hộ khẩu thường trú.
- Chờ nhận giấy mới trong vòng 10-15 ngày làm việc.
3. Quy trình cấp và đổi tên, địa chỉ
Để thay đổi thông tin trên căn cước, bạn cần làm theo các bước sau:
| Bước | Hoạt động | Thời gian |
|---|---|---|
| 1 | Chuẩn bị hồ sơ | 1-2 ngày |
| 2 | Đến phòng ĐK hộ khẩu làm thủ tục | 1-2 ngày làm việc |
| 3 | Nhận giấy mới | 1-2 ngày |
4. Quy định pháp lý khi mất hoặc hư hỏng
Ngay khi phát hiện mất hoặc hư hỏng, bạn phải:
- Thông báo ngay cho cơ quan ĐK hộ khẩu.
- Điền mẫu đơn “Báo mất, hư hỏng căn cước công dân”.
- Chờ nhận giấy thay thế trong vòng 1-2 tuần làm việc.
- Không sử dụng bất kỳ giấy tờ giả mạo nào.
5. Hậu quả khi sử dụng căn cước giả
Việc sử dụng giấy tờ giả mạo là hành vi phạm tội, có thể bị phạt tiền, cấm hành nghề, hoặc trong trường hợp nặng hơn, bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ví dụ thực tế: Công ty XYZ bị phạt 20 triệu đồng vì nhân viên dùng căn cước giả để đăng ký tài khoản ngân hàng.
6. Thủ tục khi chuyển hộ khẩu
Chuyển hộ khẩu thường trú sẽ đồng thời làm thay đổi thông tin trên căn cước. Bạn cần:
- Đến cơ quan ĐK hộ khẩu nơi mới để làm thủ tục.
- Ghi lại địa chỉ mới trên giấy tờ.
- Nhận bản sao căn cước đã cập nhật.
7. Khi nào cần gia hạn và thủ tục gia hạn
Căn cước công dân có thời hạn 10 năm. Trước khi hết hạn, bạn nên nộp đơn gia hạn ít nhất 3 tháng trước.
- Chuẩn bị hồ sơ: bản sao căn cước, giấy khai sinh (đối với người dưới 18 tuổi), ảnh 3×4.
- Đến phòng ĐK hộ khẩu nộp đơn.
- Nhận căn cước mới trong vòng 5-7 ngày làm việc.
8. Khi mất, bị trộm, cần làm sao?
Trong trường hợp mất hoặc bị trộm, bạn cần:
- Thực hiện tố cáo tại cảnh sát ngay.
- Đăng ký báo mất tại cơ quan ĐK hộ khẩu.
- Nhận giấy thay thế và theo dõi việc thu hồi giấy tờ giả.
9. Quy định về bảo mật và bảo vệ thông tin cá nhân
Căn cước chứa thông tin nhạy cảm. Bạn nên:
- Không chia sẻ mã số cá nhân với người lạ.
- Kiểm tra kỹ khi cung cấp giấy tờ cho tổ chức.
- Đảm bảo giữ an toàn tài liệu khi lưu trữ.
10. Thông tin liên hệ và nguồn tham khảo
Để biết thêm chi tiết, bạn có thể truy cập:
- Đạo luật 29/2015/QH13 về căn cước công dân.
- Trang web của Bộ Tư pháp (www.legislation.gov.vn).
- Trang thông tin công dân (www.citizen.gov.vn).
